Ivan Goncharov (1812–1891)

"O mijn God! Het leven laat me gewoon niet met rust.”
Ik heb lang getwijfeld of ik dit een beoordeling van 3,5 van 4 sterren zou geven, maar hoe verder ik me van het einde van de lectuur van dit boek verwijderde, hoe zekerder ik werd van de 4 sterren. Neen, dit is geen perfecte roman, hij bevat zelfs een aantal onderliggende zwakheden, maar ik kan er niet aan doen, uiteindelijk had de tragikomische figuur van Ilya Ilich Oblomov me toch in de ban. Meer nog dan prins Myshkin, ‘de Idioot’ van Dostojevski, is hij erin geslaagd om me met zijn eerlijkheid, waarachtigheid en zuiver hart te ondermijnen. Dat laatste klinkt erg pathetisch, ik weet het, maar blijkbaar heb ik toch genoeg sentimentele romantiek in mij zodat zo'n figuur als Ilya Ilich mijn hart kan breken.
Ik ga dit boek niet te veel kapot analyseren, dat is alzoveel keer gedaan, met en zonder expertise. Wat me vooral charmeerde is dat onze arme Oblomov maar al te goed beseft dat hij een aberratie is, dat zijn inherente lethargie niet hoort, zeker niet in een samenleving (Rusland in de eerste helft van de 19e eeuw) die volop in verandering is. Voortdurend troffen me de passages waarin Oblomov zichzelf beklaagt en zegt niet te weten wie hij eigenlijk is, en waarom hij zo is als hij is.
Tegelijk weet hij vlijmscherp de nieuwe, moderne samenleving die staat aan het breken op de korrel te nemen, de leegte van het drukke, nijvere bestaan bloot te leggen: ““Het eeuwig heen en weer rennen, het eeuwigdurende spel van kleine verlangens, vooral hebzucht , mensen die dingen voor anderen proberen te bederven, het geklets, de roddels, de minachting, de manier waarop ze je van top tot teen bekijken. Je luistert naar waar ze het over hebben en het doet je hoofd tollen. Het is bedwelmend... Het is vervelend. Verveling! Waar is de mens hierin? Waar is zijn integriteit? Waar ging het heen? Hoe werd het ingeruild voor al deze kleinzieligheid?"
En ik weet het maar al te goed: wat Oblomov daar tegenoverstelt, zijn permanente lethargie, is onrealistisch en zelfs immoreel (dat wrijft zijn vriend Stolz er dik in). Maar tegelijkertijd weet Oblomovs voorstelling van het ideale leven me toch te raken: “Daarna trek ik een ruime jas aan, sla mijn arm om het middel van mijn vrouw, en zij en ik maken een wandeling over de eindeloze, donkere allée, rustig, bedachtzaam, stil of hardop denkend, dagdromend, mijn minuten van geluk tellend als het kloppen van een polsslag, luisterend naar mijn hartslag en betovering en sympathie zoekend in de natuur, en voordat we het weten komen we uit op een stroompje in een veld . De rivier kabbelt een beetje, korenaren wuiven in de wind en het is heet. We stappen in de boot en mijn vrouw stuurt ons, nauwelijks de riem optillend.”
Gontsjarov is er via Oblomov perfect in geslaagd de gespletenheid van de moderne mens bloot te leggen: de zenuwachtige stuwing naar voortdurende verandering en verbetering tegenover de kinderlijke verzuchting naar eenvoud, geborgenheid en gelukzaligheid. 4 sterren, dik verdiend.
PS. Ik las de Engelse vertaling van Maria Schwartz (2008), gebaseerd op de door Gontsjarov zelf bewerkte versie van 1862, die ver te verkiezen is boven de originele van 1859.… (more)

معمولاً هیچوقت از اقتباس خوشم نمیاد چون معمولاً کاری ضعیف‌تر از اصل اثر می‌شن. این نمایشنامه یه اقتباس خیلی وفادارانه به اصل رمان بود که خیلی جاها واو به واو دیالوگ شده بودند. البته فقط دو بخش اول رمان تبدیل به نمایشنامه شده. نویسنده بعضی جاها قالب نمایش رو فدای اصل رمان کرده بود و حتی برای نمایش حس درونی ابلوموف (که توی رمان به کرات استفاده شده) از مونولوگ استفاده می‌کرد.… (more)