Ettore, een voormalig partizaan slaagt er maar moeizaam in de draad van het leven weer op te nemen na de oorlog. Hij is de hele tijd opgedraaid. Uiteindelijk probeert hij het bij een misdadigersbende en lijkt er net min of meer in te slagen zijn eigen weg te vinden, tot ...
Zeer droog feitenrelaas, met een minimum aan emoties; geeft een sterk vervreemdend effect, naturalistisch bijna, wat wellicht ook de bedoeling is. Sprak me uiteindelijk niet echt aan. ( )

Prachtig vertelde novelle over Ettore die als Italiaans partisaan een duidelijke identiteit vond, maar na de oorlog zich moeilijk kan aanpassen aan een ander leven. Pogingen van zijn ouders om hem werk te bezorgen in een fabriek vergroten enkel zijn verzet tegen de aanpassing. Hij komt dan ook terecht in een illegaal circuit. Zijn liefde voor Vanda vormt een lichtpunt om zich uiteindelijk toch een middelmatige toekomst te zorgen. Barrico schreef het voorwoord (ook opgenomen in diens bundeling "Een bepaald idee van de wereld") waarin hij Fenoglio zonder meer een van de groten van de Italiaanse literatuur noemt die zijn tijd ver vooruit was. Of dat zo is, kan ik moeilijk beoordelen want dit is van ver voor mijn tijd, maar dat neemt niet weg dat ik Fenoglio een knap schrijver vindt die je met De Laatste Dag midden in een verhaal gooit en daar meteen in mee neemt. ( )

Een quasi perfecte novelle. Ergens tussen Hemingway en James M. Cain in. ( )

La paie du samedi a pour cadre historique les années de l'immédiat après-guerre et aborde le problème de la difficile réinsertion des partisans dans la vie civile. A travers la Résistance, le jeune Ettore a connu l'ivresse de l'aventure au milieu des dangers. Mais une fois l'ennemi vaincu, lorsque revient la paix, comment se résigner à la monotonie des jours ? Comment prendre le chemin de l'usine après la rude saison des embuscades et des combats ? Ettore cède aux mirages d'un substitut de vie guerrière et se joint à un groupe de forbans bien organisés. Ils parcourent le Piémont, se livrent à des trafics clandestins et exercent leur chantage sur des personnes compromises avec le régime déchu. Au bout de quelques mois, cependant, l'amour qu'il éprouve pour Vanda oblige Ettore à sortir de l'impasse dans laquelle il s'est engagé. Il s'apprête à donner congé aux rêves de sa jeunesse quand un stupide accident tranche net le récit La réadaptation aurait-elle été impossible, ou, plus largement, l'homme est-il, quoi qu'il fasse, soumis à un destin aveugle ? " Ce n'est pas le moindre mérite de ce livre que d'être un document de l'histoire d'une génération ", écrivait Italo Calvino en 1950, après avoir lu le manuscrit de La paie du samedi. Ce roman nous touche aujourd'hui par sa dimension d'éternelle humanité. On aimera aussi la frappe du style, sa vigoureuse concision.