Zelden zo moeizaam door een boek geraakt. Kijk, ik ga De Winter hier niet wegzetten als zus of zo, maar ik vind het een potje.

Aanvankelijk werd ik erg gehinderd door de combinatie valse beschrijvingen (sfeer zetten aan de hand van details waar dat niet hoeft) en de nodeloze (aandacht afleidende zelfs) opsomming van niet ter zake doende feiten -- straatnamen, busnummers, hoe donkergrijs een wolk wel niet was. Zoals ik eerder zei: ik zat voortdurend met het gevoel een belabberde vertaling van een misdaadroman te lezen; een halfwassen Forsyth.

Halverwege trok dit bij, werd Eileens plan duidelijker, kreeg de verteller meer achtergrond, en kregen de gebeurtenissen, achtergronden en gedachten meer diepte. Goed is het voor mij echter niet meer gekomen.

Dat dit een Tristan & Isolde hervertelling is -- of minstens de thematiek raakt -- is een afleidingsmanoeuvre. Het lijk veeleer op een laag vernis aan het eind dan een zoektocht naar de kern van de onmogelijke liefde. Onmogelijk, let wel, vanwege het geloof van de de achterban van beide partijen -- waarover we uiteindelijk bitter weinig te weten komen. Dat Ierland ziek katholiek is, zelfs vandaag nog, weet je, maar uit de personages en hun zieleroerselen, hun ware belevingswereld, moest dat niet komen. Het zal wel, denk je.

Dat geldt ook voor de hoofdpersonages, die wel best diepe gedachten hebben (over voorbijrijdende bussen, reflecties in ramen, parken en badmatjes) maar die wat mij betreft als tangen op varkens tussendoor zijn ingeplakt.

Als tegen het einde, Eileen een ruimte in een kraakpand in ogenschouw neemt en erover mediteert, zijn haar gedachten volstrekt on-overtuigend. Dit meisje, wat nooit eerder teken gaf van enige zelfreflectie, intellectuele capaciteit, of interesse in meer dan de avondkwisjes op tv, denkt nu midden in haar post-natale psychose, het volgende

[...]doordat zij al die dingen buiten hun onderdoorgrondelijke samenhang zag -- elk afzonderlijk voorwerp kon zij zich moeiteloos in een herkenbare omgeving voorstellen -- vielen ze haar opeens op en was het alsof zij ze voor het eerst nauwkeurig zag, alsof de voorwerpen pas op deze geordende vuilnisbelt echt bekeken konden worden en nu pas, door het letterlijk ontbreken van samenhang en omgeving, toegaven dat ze nietswaardig en lachwekend waren.

Er is tegen het eind nog zo'n vreemde aanpak, wanneer De Winter in plaats van een magische sfeer te scheppen en dat de lezer zelf te laten uitzoeken, daarbij een vissersboot beschrijft (dikke zwarte rook, roest, wéér donkergrijze wolken uiteraard) en dan ons vertelt dat Eileen in deze scene op zoek was naar magie. Mogen we dat soort dingen zelf ontdekken?

Ach nee. Wat vond ik boeiend? De brede thematiek: de zin en onzinnigheid van onze levens, onze keuzes en welke rol we daar zelf in spelen. De moeite die we ons getroosten een persoonlijkheid te smeden, zonder zeker te zijn dat het de onze is. En de caleidoscopische vertelwijze die De Winter hanteert, door de verteller als een soort diegetisch regisseur andere perspectieven te laten schetsen, diverse tijdlijnen na elkaar uit te testen. Stuk voor stuk elementen die me uiteindelijk deden doorlezen en deze roman zeker degelijk maken, zij het een beetje pretentieus en iets te hoog gegrepen -- IMHO.

Ik wil ooit nog eens een latere De Winter proberen, maar voorlopig is dit me voldoende. ( )