Francine Oomen heeft het weer voor elkaar gekregen: Een boek met levensinhoud gebracht in haar typische plak-knip-knutselstijl waardoor het zwaarste onderwerp er ogenschijnlijk luchtig uitziet. Door de combinatie van beeld en tekst werd ik het verhaal ingezogen en kwam de inhoud extra hard binnen. En in de schijnbaar met de hand geschreven teksten hoorde ik duidelijk de stem van Francine of beter gezegd de stemmen. Want dat is waar dit boek ook over gaat.

De titel vind ik in dat licht ook scherp gekozen. Het zijn de verschillende stemmen die we in ons leven langzaam van ons afsplitsen om achter ons te laten zodat wij verder kunnen leven. Alleen blijken deze stemmen nooit helemaal te verdwijnen behalve als je ze nog eens onder ogen komt wanneer je het wel aan kunt wat er zo in je leven heeft afgespeeld. Het verwerken van trauma. En Francine Oomen heeft het dan ook nog eens over intergenerationeel trauma oftewel de gevolgen van trauma die aan de volgende generaties wordt doorgegeven.

Ik ben zeer onder de indruk van hoe ze dit onderwerp vanuit haar eigen ervaring in dit boek heeft behandeld omdat ik als lezer de rauwe pijn kan voelen zonder dat het ergens sentimenteel wordt of op effect bejag uit is. Het is een authentieke geschiedenis die menigeen niet onbekend zal voorkomen. Daarom vind ik het mooi dat dit boek bestaat en hoop dat het veel gelezen wordt. Zo worden we met elkaar weer een beetje wijzer over het mens-zijn. ( )

Grafische roman vannde schrijfster van jeugdboeken, waarin zij via zelfanalyse jeugdtrauma’s probeert te verwerken ( )

Hoe overleven we? Door: Francine Oomen.

Francine ken ik van haar geweldige graphic memoir: Oomen stroomt over. Dat boek gaat over de overgang, nog ver weg voor mij en toch boeide én raakte het me. Daarom dat ik graag “Hoe overleven we” over intergenerationeel trauma en heling wou lezen. (Oké, het feit dat ik ptss heb speelt ook een rol.)

Puur toevallig zag ik dat Het Uur van de Wolf een documentaire over haar uitzond. Die heb ik net voor het lezen van deze graphic novel gezien. Ik zou je aanraden om deze ook te zien, voor of na het lezen, dat maakt niet veel uit. Je krijgt extra inkijkjes, inzichten, en je ziet Francine ook regelmatig aan het werk (heel boeiend en inspirerend).

Ze heeft 5 jaar aan dit boek gewerkt hoorde ik, en dat snap ik. Oomen is aan iets begonnen waarvan ze de afloop niet kende, omdat het boek gaat over de zoektocht naar het trauma van haar moeder, en later naar dat van zichzelf. Het is immens moedig om al die lastige, moeilijke dingen te onderzoeken, eerlijk te analyseren en ze daarna ook nog duidelijk, aangrijpend (maar nooit pathetisch) op papier te krijgen, in woord en beeld.

Haar verhaal in boekvorm is logisch opgebouwd, het is persoonlijk én maatschappelijk relevant. Het is een puzzel, een zoektocht en een vorm van therapie in één.

Voor de lezer is het een prachtige graphic novel, voor mensen met een trauma een herkenbaar hart onder de riem én een soort van zelfhulpboek. Ik las al verschillende boeken over trauma maar ik las nog nooit eerder zo duidelijk over de verschillende vormen van reactie op een trauma en wat die reacties op de langere termijn teweegbrengen. De ‘loeiboei’ is ook een geweldige metafoor.

Het is grappig om sommige personages (die in Francine wonen) weer voorbij te zien komen in dit boek. Ik hoop dat ze verder gaat met het schrijven van dit soort verhalen. Oomen’s leven was niet makkelijk maar ze is niet langer dat meisje van 12, 13, 16 jaar. Ze is een vrouw met littekens en trauma’s die de moed heeft gevonden om diep in zichzelf neer te dalen en die reis met ons te delen. Dikke merci en diepe buiging. ( )