People/CharactersZosia Horeszkówna

Córka Ewy Horeszkówny i owego Kasztelana, który wraz z żoną dokonał żywota gdzieś na Syberii. Urodziła się przed wywiezieniem rodziców, z logiki opowiadanych przez Jacka Soplicę zdarzeń wynika, że najpóźniej w 1795 roku. W czasie akcji poematu Zosia musiałaby więc mieć co najmniej 14 lat. Jednakże Sędzia mówi o niej iż "wyrasta z dziecięcia", a Telimena wprost: "zaczynasz rok czternasty".

Tak czy inaczej, po śmierci rodziców wychowanie Zosi powierzono Telimenie, przyjaciółce zmarłej matki, która dłuższy czas mieszkała z nią w Sankt Petersburgu. W chwili zawiązania akcji poematu Zosia wraz z opiekunką od dwóch lat mieszka w Soplicowie, ukryta przed światem (niezbyt skutecznie, o czym świadczą nieszczęśliwe zaloty Saka Dobrzyńskiego), w myśl koncepcji wychowawczych Telimeny i zwyczajów w epoce.

Dziewczynka lubi zajmować się ogródkiem i w utworze wielokrotnie przedstawiana jest w otoczeniu przyrody. Zosia postrzegana jest przez innych bohaterów utworu jako delikatna, dobrze wychowana i naturalna panienka, o zachwycającej urodzie: jasnych włosach (związanych najczęściej w warkocze), niebieskich oczach. Bohaterka, choć mogła wydawać się uległa i zależna od innych, sama potrafiła decydować o sobie. Świadczyć o tym mógł chociażby fragment utworu, w którym Zosia przeciwstawiła się Telimenie, nie zgadzając się na włożenie modnego wówczas stroju.

W ostatnim rozdziale książki zaręcza się z Tadeuszem.